Osłabienie, ciągłe zmęczenie,
rozdrażnienie, nagły wzrost wagi, stałe uczucie zimna, spadek koncentracji. To
tylko nieliczne objawy tajemniczo brzmiącej choroby – Hashimoto. Mimo tego, że jej nazwa kojarzyć
może się z jakimś tropikalnym schorzeniem, to tak naprawdę w naszym kraju
notuje się coraz większy wzrost zachorowań na tę przypadłość.
W
roku 1912 japoński chirurg Hakaru Hashimoto opublikował w czasopiśmie medycznym
opis dokonanego przez siebie odkrycia jakim jest zapalenie tarczycy. Od tamtej
pory schorzenie to nazwano jego nazwiskiem.
Hashimoto
to autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. Oznacza to, że układ odpornościowy
wytwarza przeciwciała, które atakują tkanki tego organu. Inaczej mówiąc,
organizm człowieka traktuje ten gruczoł jak wroga i stara się go unicestwić.
Przyczyny
tej choroby nie są do końca znane, ale najprawdopodobniej jest ona dziedziczna
albo może generować ją stres.
W
naszym kraju choruje na nią 5% kobiet i 1% mężczyzn, ale z roku na rok odsetek
chorych wzrasta. W ubiegłej dekadzie notowano tylko kilka przypadków rocznie.
Tarczyca
Jest
to organ, który znajduje się w przedniej części szyi (poniżej krtani, ale tuż
pod skórą). Kształtem przypomina motyla. Jego zadaniem jest produkcja hormonów:
tyroksyny (T4) i trójjodytroniny (T3). Ten pierwszy odgrywa bardzo ważną rolę w
procesach metabolicznych, takich jak wchłanianie glukozy albo rozpad tłuszczów.
Dodatkowo ma ogromny wpływ na płodność. To dlatego kobiety w ciąży są pod
czujną obserwacją nie tylko ginekologów, ale także i endokrynologów – lekarzy
zajmującymi się chorobami wewnętrznymi. Trójjodytronina również uczestniczy w
procesach przemiany materii, jest znacznie bardziej aktywnym hormonem niż
tyroksyna.
Objawy
Choroba
Hashimoto na początku swojego rozwoju może nie dawać żadnych oznak albo objawy
mogą być na tyle niegroźne, że pacjent z początku będzie je ignorował. Wielu
ludzi pyta, czy choroba Hashimoto związana jest z nadczynnością czy
niedoczynnością tarczycy. Prawda jest taka, że nie należy ona ani do jednego,
ani do drugiego rodzaju, ale jest to pewien objaw. Z początku Hahsimoto objawia
się zazwyczaj lekką nadczynnością, aby później przejść w niedoczynność tarczycy,
którą łatwo można pomylić po prostu z przemęczeniem: wyczerpanie fizyczne,
senność, depresyjny nastrój, mniejsze libido. Zmianie ulega również waga, mimo przyjmowania
normalnej ilości pożywienia. Są to objawy, z którymi człowiek zazwyczaj nie
wybiera się do lekarza, tłumacząc je szybkim tempem pracy czy brakiem
odpoczynku. Dlatego bardzo istotne jest regularne wykonywanie podstawowych
badań krwi, aby kontrolować poziom hormonów.
Choroba
Hashimoto zazwyczaj dotyka kobiety po 50 roku życia, ale coraz częściej zauważa
się objawy u dziewczyn powyżej 25 roku życia. Często ta choroba jest odkrywana,
kiedy młoda kobieta stara się zajść w ciążę.
Jak leczyć?
Hashimoto
nie jest chorobą, którą można wyleczyć. Zmiany, które zachodzą w organizmie są
niestety nieodwracalne. Endokrynolodzy zazwyczaj przepisują pacjentom chorym na
tę przypadłość syntetyczne hormony — lewotyroksynę, która jest sztucznym
odpowiednikiem tyroksyny. Terapia jest podporządkowywana pod konkretny
przypadek, a więc stężenie podawanego hormonu dobiera się na podstawie wyników
badań hormonalnych. Lek ten w postaci tabletki należy przyjmować codziennie
rano na czczo, pół godziny przed posiłkiem, inaczej lewotyroksyna się nie
wchłonie. W większości przypadków, nawet mimo unormowania poziomu hormonów, lek
ten przyjmuje się dożywotnio.
Hashimoto a dieta
Wiele
osób, w tym lekarze, uważają, że same lekarstwa nie pomogą pacjentom uporać się
z tym schorzeniem. Proponowana jest specjalna dieta, która ma na celu poprawę
samopoczucia a także przemiany materii (pamiętajmy, że hormony wydzielane przez
tarczycę odgrywają dużą rolę w metabolizmie, a niewłaściwa ich ilość
doprowadzić może do zaburzenia wagi).
Zaleca
się przyjmowanie pokarmów bogatych w błonnik, białko, goitrogeny – warto
zwiększyć ilość spożywanego mięsa (półkrwistego, krwistego albo gotowanego na
parze).Należy wystrzegać się natomiast soi, glutenu, alkoholu, kawy. Osoby
chore na Hashimoto i zarazem chcące zrzucić parę kilogramów powinny również
zapoznać się z indeksami glikemicznymi różnych produktów (dzięki temu możliwa
będzie ocena wypływu skrobi zawartej w pożywieniu na poziom glukozy we krwi).
Oczywiście poza dietą zalecany jest ruch.
Hashimoto
jest poważną chorobą, której nie należy lekceważyć. Szybkie tempo życia i fakt,
że przypadłość ta rozwija się niespostrzeżenie powinny nas tym bardziej
motywować do regularnej kontroli swojego zdrowia. Zapalenie tarczycy jest
chorobą, z którą można żyć, czasem nawet zapominając, że w ogóle na nią
chorujemy.
Katarzyna
Zofińska
k.zofinska@gmail.com
Zdjęcie: Sofia Vetriak
Źródła:
1. A.
Bossowski, E. Otto-Buczkowska: Schorzenia
tarczycy o podłożu autoimmunologicznym. W: Pediatria – co nowego?. Red. E.
Otto-Buczkowska. Wrocław 2007;
2. L.
Brakebusch, A. Heufelder: Jak żyć z
Hashimoto? Poradnik dla pacjenta. Monachium 2012;
3. A.
Żalińska: Tyroksyna: nadmiar i niedobór,
rola w organizmie (www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/hormony/tyroksyna-nadmiar-niedobor-rola-w-organizmie_43167.html);
4. A.
Ponichtera, E. Borowiak: Choroby tarczycy
jako poważny problem medyczny w Polsce. „Problemy Pielęgniarstwa” tom
16, nr 1-2 (2008);
5. G.
Szymański: Choroba Hashimoto: jak znaleźć
i wyeliminować chorobę (www.dietaketogeniczna.org/choroba-hashimoto-eliminacja-przyczyny/).