Temat anoreksji jest
nam wszystkim powszechnie znany. W mediach co jakiś czas wspomina się o tej
zagrażającej życiu chorobie. To zaburzenie odżywiania kojarzy się zazwyczaj z
problemem dotyczącym nastolatków lub dorosłych. Czy zdajemy sobie jednak sprawę
z istnienia anoreksji, która jest w stanie dotknąć dziecko jeszcze przed
skończeniem pierwszego roku życia?
Anoreksja
w wieku niemowlęcym to oczywiście nie objaw dotyczący strachu przed przybraniem
na wadze, a pewnego rodzaju manifest, przez który dziecko wykazuje swoją
odrębność i chęć kontroli w kontaktach z opiekunem.
Czym jest anoreksja
niemowlęca?
Nieprawidłowości
związane z odżywianiem się niemowląt to tak naprawdę jedno z zaburzeń relacji.
Dziecko poprzez niejedzenie sygnalizuje swoje wszelkie obawy wynikające z
kontaktu z opiekunami, zazwyczaj matką. Problem z karmieniem dziecka ma z kolei
wpływ na samą kobietę – wywołuje u niej poczucie niekompetencji, depresję oraz
lęk. To oczywiście oddziałuje na interakcję między rodzicielką a niemowlęciem i
tworzy efekt błędnego koła. Wbrew pozorom trudności w karmieniu maluchów wcale
nie dotyczą znikomej liczby matek. Na anoreksję niemowlęcą cierpi aż 25%
zdrowych dzieci oraz nawet 80% dzieci z zaburzeniami rozwoju.
Sposoby diagnozowania
anoreksji niemowlęcej
Jedne
z najbardziej znanych klasyfikacji anoreksji niemowlęcej to DSM-IV oraz DC: 0-3R.
Jeśli chodzi o pierwszą skalę, utożsamia ona omawianą tu chorobę z zaburzonym
procesem separacji. Zgodnie z nią początek anoreksji występuje między szóstym
miesiącem a drugim rokiem życia dziecka. Czynna odmowa jedzenia powoduje ostre
lub przewlekłe niedożywienie. Zachowanie niemowląt wywołuje lub nasila lękowe
postawy u rodziców, wzmaga ich kontrolującą postawę wobec dziecka, a to
przyczynia się do konfliktu w ich relacjach. Klasyfikacja ta kładzie również
nacisk na postawę opiekuna, który koncentruje się na tym, czy oraz ile dziecko
zjadło. Jedzenie jest kontrolowane zewnętrznie, a nie wewnętrznie – poprzez
głód dziecka. Skala ta za istotne uznaje też odróżnienie anoreksji od innych
typów zaburzeń odżywiania oraz problemów pochodzenia organicznego.
Za
to przy klasyfikacji DC 0-3 R muszą być spełnione wszystkie następujące
kryteria: niemowlę lub małe dziecko odmawia zjadania adekwatnej ilości pokarmu
co najmniej przez miesiąc; odmowa jedzenia pojawia się przed trzecim rokiem
życia; dziecko nie sygnalizuje głodu i przejawia brak zainteresowania jedzeniem,
ale jest silnie zainteresowane eksplorowaniem, interakcjami z opiekunem lub
jednym i drugim; u dziecka następuje wyraźny niedobór wzrostu; odmowa jedzenia
nie jest następstwem zdarzenia traumatycznego; odmowa jedzenia nie wiąże się z
leżącą u jego podstaw chorobą fizyczną.
Do rodziców – czyli co
warto zrobić w zaistniałej sytuacji?
Pierwsza podstawowa zasada – nigdy nie wymuszaj na dziecku zjedzenia określonej porcji. To może przynieść tylko niepożądany skutek, sprawiając, że czynność spożywania posiłków będzie kojarzyła się maluchowi z presją wywoływaną przez opiekuna i nieustannym stresem z tym związanym. Konsumpcja powinna odbywać się tylko w momencie, gdy dziecko odczuwa głód, a chęć spożycia czegokolwiek, również w późniejszym wieku, musi wychodzić zawsze od malca. Jeśli mowa o anoreksji niemowlęcej – na samym początku dobrze jest wykluczyć inne choroby, takie jak refluks żołądka. Leczenie anoreksji opiera się na psychoterapii oraz wprowadzeniu schematów zjadania posiłków. Specjalista w tym zakresie, poprzez swoje obserwacje oraz wywiad, jest w stanie wywnioskować, jak wygląda relacja dziecko-opiekun oraz na tej podstawie zaproponować dalsze postępowanie. Wczesne zdiagnozowanie anoreksji u niemowlęcia daje duże szanse na jego wyleczenie. Bardzo ważne jest, by w głowie zawsze zapaliła się czerwona lampka, gdy dziecko nie przybiera na wadze oraz wykazuje permanentną niechęć do odżywiania się.
Pierwsza podstawowa zasada – nigdy nie wymuszaj na dziecku zjedzenia określonej porcji. To może przynieść tylko niepożądany skutek, sprawiając, że czynność spożywania posiłków będzie kojarzyła się maluchowi z presją wywoływaną przez opiekuna i nieustannym stresem z tym związanym. Konsumpcja powinna odbywać się tylko w momencie, gdy dziecko odczuwa głód, a chęć spożycia czegokolwiek, również w późniejszym wieku, musi wychodzić zawsze od malca. Jeśli mowa o anoreksji niemowlęcej – na samym początku dobrze jest wykluczyć inne choroby, takie jak refluks żołądka. Leczenie anoreksji opiera się na psychoterapii oraz wprowadzeniu schematów zjadania posiłków. Specjalista w tym zakresie, poprzez swoje obserwacje oraz wywiad, jest w stanie wywnioskować, jak wygląda relacja dziecko-opiekun oraz na tej podstawie zaproponować dalsze postępowanie. Wczesne zdiagnozowanie anoreksji u niemowlęcia daje duże szanse na jego wyleczenie. Bardzo ważne jest, by w głowie zawsze zapaliła się czerwona lampka, gdy dziecko nie przybiera na wadze oraz wykazuje permanentną niechęć do odżywiania się.
Natalia Kalinowska
kalinowska97@onet.pl
Źródła:
G.
Jagielska: Zaburzenia odżywiania u
niemowląt i małych dzieci. (www.wple.net/plek/numery_2009/numer-1-2-2009/110-113.pdf);
W.
Urmańska: Anoreksja niemowlęca – czy to
możliwe? (www.kobiety.med.pl/cnol/images/cnol/Publikacje/anoreksja.pdf);
K.
Stępniewska: Anoreksja może dotyczyć dzieci i niemowląt! (www.edziecko.pl/jedzenie/1,79379,11507577,Anoreksja_moze_dotyczyc_dzieci_i_niemowlat_.html).
Zdjęcie:
Łukasz Latka