Serial nadawany w Polsce, początkowo przez stację RTL 7, z francuskim dubbingiem, zjednał sobie rzeszę fanów, która do dziś z ogromnym sentymentem wspomina historię o walecznym, choć niezbyt rozgarniętym Son Goku oraz inteligentnej Bulmie, poszukujących siedmiu smoczych kul. Zebranie tychże kul umożliwiało wezwanie smoka – Shenlonga, spełniającego jedno życzenie, by następnie rozrzucić je po świecie i czekać na kolejnego śmiałka, któremu uda się zdobycie wszystkich siedmiu. Smok kusił oczywiście wielu złoczyńców do wykorzystania jego mocy w imię swoich nieczystych intencji, jednak Goku zawsze był gotów ocalić świat. Podkreślić tutaj należy, że nie był on zwyczajnym chłopcem. Był wychowanym przez starszego mężczyznę...najeźdźcą z kosmosu, który pod wpływem pełni księżyca zamieniał się w ogromną małpę niszczącą wszystko na swojej drodze – Oozaru. Ponadto, chłopak był w posiadaniu magicznej chmurki – obłoku Kinto oraz magicznego kija Nyoi-bō, z niezniszczalnego tworzywa, wydłużającego się do nieograniczonej długości, na życzenie właściciela. Historia rozgrywa się w czasach bliżej nieokreślonych, z jednej strony mamy bowiem dinozaury egzystujące spokojnie na planecie wraz z ludźmi, z drugiej zaś nowoczesne technologie, rodem z historii science fiction.
Dragon Ball w popkulturze
Serial zdobył niezwykłą popularność, która zaskoczyła samego twórcę. W jednym z wywiadów autor zapytany o źródło oglądalności anime odparł z zaskakującą szczerością, że nie ma pojęcia, gdzie ono leży. Jego wcześniejsza manga – Dr Slump, opowiadająca o dziewczynce-androidzie, posiadającej moc znacznie większą niż Goku, nie przyjęła się aż tak dobrze, mimo że zarówno w przypadku Dragon Balla jak i Dr Slumpa, były to seriale o konwencji komediowej. Przygody Goku, wraz z rozwojem akcji, stają się jednak coraz bardziej dramatyczne, można wręcz mówić o dojrzewaniu bohaterów, czego nie sposób uświadczyć w świecie Aralki Spadkowskiej.
Do inspiracji Dragon Ballem przyznaje się kilku innych twórców, takich jak: Tite Kubo, Hiroyuki Takei czy Masashi Kishimoto, który wyznał wręcz, że to przygody Son Goku, rysowane przez Toriyamę, zachęciły go do podjęcia tego zawodu – w kilku miejscach serialu Naruto możemy zresztą dostrzec pewne nawiązania do Dragon Balla – imię jednego z głównych bohaterów, Sasuke Uchihy, jest imieniem syna Akiry Toriamy, pojawia się również w Naruto postać o imieniu…Son Goku. Można więc uznać Akirę Toriyamę za jednego z ojców mangi Shōnen – według definicji, jednego z typów mang, obok shōjo, seinen, yosei i ecchi, przeznaczonego głównie dla chłopców i opowiadającego o walkach, robotach i silnych bohaterach.
Dragon Ball doczekał się trzech serii: pięciosezonowego, serialu z lat 1968-1989, dziewięciosezonowej serii Dragon Ball Z tworzonej od 1989 do 1996, czterosezonowego Dragon Ball GT powstałego w latach 1996-1997. Współcześnie zaś pojawiają się nowe – jak Dragon Ball Kai, będący odrestaurowaną wersją Dragon Ball Z czy Dragon Ball Super z zupełnie nową fabułą. Prócz tego jest 21 filmów animowanych oraz jedna próba stworzenia aktorskiego filmu o Son Goku, a także 91 gier związanych z uniwersum Dragon Balla, z których część nie była wydana w Polsce.
Japońska legenda inspirowana chińską…
Początek sagi inspirowany jest chińską legendą Wędrówka na zachód, jedną z czterech klasycznych legend chińskich, napisaną w XIV wieku przez Wu Cheng’ena, powieściopisarza dynastii Ming. Opowiada ona o jednym z uczniów Buddy Siakjamuniego wygnanym z raju za przestępstwo lekceważenia Prawa Buddy. Został zesłany do ludzkiego świata i zmuszony do spędzenia tam dziesięciu wcieleń, by odpokutować za swoje grzechy.
W dziesiątym życiu – za panowania dynastii Tang – reinkarnował jako mnich o imieniu Xuan Zang (zwany również mnichem Tang lub Tripitaką). Pewnego razu cesarz poprosił mnicha, aby wyruszył w podróż na zachód i przywiózł stamtąd święte pisma mahajany, ponieważ jednak Xuan Zang nie był przygotowany na tak niebezpieczną podróż, postanowił wziąć ze sobą odpowiednią ochronę, na którą składali się: porywczy, ale waleczny Małpi Król (znany również jako Sun Wukong), rozpustny wieprzo-ludź Zhu Bajie, małomówny Piaskowy Mnich i koń Biały Smok. Tak zaczyna się niezwykła podróż…
A jak to się ma do Dragon Balla?
Oczywistą inspiracją dla Son Goku był Małpi Król – Sun Wukong. Chłopiec z małpim ogonkiem, nie był wprawdzie zbyt porywczy, jednak waleczności nie sposób mu odmówić. Postać mnicha Xuana Zanga zastąpiła Bulma, kapryśna nastolatka, która postanowiła zatrudnić Goku dla swojego bezpieczeństwa, a przy okazji odebrać mu jedną ze smoczych kul, których poszukiwała. Kolejnymi postaciami, dołączającymi do Goku i Bulmy są Wūlóng – niewielkich rozmiarów zantropomorfizowany prosiak, inspirowany Zhu Bajie, rozbójnik Yamcha i towarzyszący mu mały niebiesko–żółty kotek Pūar.
Magiczne przedmioty
Poza niezwykle zaawansowaną technologią występuje w Dragon Ballu szereg magicznych przedmiotów, z tytułowymi Smoczymi kulami na czele. Mamy jednak również wachlarz Basho – inspirowany japońskimi legendami o rokugańskich wachlarzach, które dawały swojemu posiadaczowi, a więc – wedle mitologii – tengu – możliwość wywoływania potężnych wiatrów, a niekiedy także powiększania i zmniejszania nosów; magiczny kij Goku, będący dragonballowym odpowiednikiem broni Wukonga – Ruyi Jingu Bang; Obłok Kinto czyli Jin Dou Yun – magiczną chmurę Sun Wukonga, która pozwalała na znacznie szybsze przemieszczanie się po świecie; Z-sword, który udało się wyciągnąć Son Gohanowi, synowi Goku, z kamienia niewątpliwe nawiązanie do miecza z kamienia, pochodzącego z legend Arturiańskich i wiele innych.
Skąd więc popularność?
Rację miała zatem Agnieszka Fulińska w swoim artykule: Dlaczego literatura popularna jest popularna? (w którym wspominała również o kulturze popularnej), pisząc, że im bardziej \ kolejny produkt jest podobny do poprzedniego, który odniósł sukces, tym lepiej. Fulińska zwraca również uwagę na to, że kultura popularna, a więc opowieści, składające się na nie, to świat pragnień – czegoś, co nie istnieje, czyli jest przedmiotem tęsknot: idealna przyjaźń, doskonała zemsta, mityczna miłość, a w przypadku Dragon Balla – ponadludzka siła i sprawność fizyczna. Badaczka wskazuje także, że we wszystkich odmianach twórczości, zwanej popularną, a więc w kryminale, westernie, fantastyce i w romansie, najważniejszymi archetypami, są właśnie te związane z mitologią – walka dobra ze złem (światła z ciemnością) i przywracanie ładu w świecie ogarniętym przez chaos. A nie sposób przecież zliczyć, ile razy Goku, wraz z przyjaciółmi, uratował świat…
Ewelina Kawka
ewa-elina@o2.pl
Źródła:
Dragon Ball. (filmweb.pl/serial/Dragon+Ball-1986-94334);
Dragon Ball Z. (filmweb.pl/serial/Dragon+Ball+Z-1989-94339);
Dragon Ball GT. (filmweb.pl/serial/Dragon+Ball+GT-1996-94335);
DragonBall Z: The Saiyan Saga. (filmweb.pl/film/DragonBall+Z%3A+The+Saiyan+Saga-2012-688448);
DragonBall: Ewolucja. (filmweb.pl/film/Dragonball%3A+Ewolucja-2009-460812);
Wędrówka na Zachód. (wikipedia.org/wiki/Wędrówka_na_Zachód);
Wywiad Tori-Toyo. (dbnao.net/inne/wywiady/super-manga-vol-1-tori-toyo-interview);
„Boski” wywiad z Akirą Toryiamą. (dbnao.net/inne/wywiady/battle-of-gods-animanga-akira-toriyama);
„Superdługi” wyiad z Toriyamą. (dbnao.net/inne/wywiady/shonen-jump-2013-super-long-interview);
Ruyi Jingu Bang. (wikipedia.org/wiki/Ruyi_Jingu_Bang);
Jin Dou Yun. (www.otogi.fandom.com/wiki/Flying_Nimbus/Origin);
Miecz z kamienia. (encyklopediafantastyki.pl/index.php?title=Miecz_z_Kamienia);
A. Fulińska: Dlaczego literatura popularna jest popularna? (www.rcin.org.pl/ibl/Content/53850/WA248_70220_P-I-2524_fulinska-dlaczego.pdf).