Wielu z nas z niewielkim wahaniem lub nawet całą pewnością odpowiedziałoby na to pytanie, że tak. Niestety odpowiedź byłaby nieprawidłowa, a to tylko jeden z wielu przykładów fałszywych wspomnień. Zjawisko to nosi nazwę efektu Mandeli i jest dla niektórych solidnym dowodem na istnienie alternatywnych rzeczywistości.
Pionier efektu Mandeli
W 2010 roku amerykańska pisarka i blogerka Fiona Broome zamieściła w Internecie ankietę dotyczącą śmierci Nelsona Mandeli. Zauważyła, że wiele ludzi, podobnie jak wówczas ona, wierzyło, iż południowoafrykański polityk zmarł w więziennej celi w 1991 roku. Spora część internautów pamiętała nagłówki medialne i przeżyła nie lada szok na wieść o tym, że Mandela wciąż żyje, a ponadto w 1994 roku został prezydentem RPA. Zafascynowana reakcją Fiona nazwała to zjawisko właśnie nazwiskiem postaci, dzięki której odkryła ten efekt. Od tamtego czasu zaobserwowano mnóstwo podobnych przypadków, dotyczących błędnie zapamiętanych ułamków rzeczywistości przez większą grupę ludzi.
Szokujące zjawiska
Znana wszystkim i lubiana gra planszowa Monopoly posiada w swym logo starszego pana w cylindrze, z majestatycznym wąsem oraz szkiełkiem przy oku. Otóż nie – słynny, bogaty staruszek nigdy nie miał założonego szkiełka.
Fani Gwiezdnych Wojen z pewnością kojarzą robota C-3PO (dla niewtajemniczonych to ten złoty robot o ludzkim wzroście). Czy wiedzieliście, że nie jest on w całości złoty? W rzeczywistości od zawsze jego prawa noga była srebrna.
Gdybyście zostali poproszeni o opisanie wyglądu ogona pokemona Pikachu, wielu z was powiedziałoby, że ma kształt błyskawicy, jest żółty z brązowym gradientem oraz zakończony czarnym kolorem. Wszystko byłoby w porządku, gdyby nie czarne zakończenie ogona.
Wiele przykładów efektu objawia się na płaszczyźnie językowej. Dowodem na to jest zapamiętane przez Europejczyków logo Mcdonald’s, gdy tak naprawdę w USA przedstawia się je jako Macdonald’s. Również słynne cytaty filmowe, wielokrotnie błędnie zapamiętywane: „Luke, I am your father” wypowiadane przez Dartha Vadera, w rzeczywistości brzmi „No, I am your father”. A kwestia tytułowego bohatera kultowego filmu Forrest Gump, którego reżyserem jest R. Zemeckis brzmi: „Life was like a box of chocolate”, a nie „Life is like a box of chocolate”.
Teoria spiskowa czy zsynchronizowanie fałszywych wspomnień?
Entuzjaści teorii wierzą, że błędne wspomnienia większości społeczeństwa są spowodowane przez Wielki Zderzacz Hadronów. Maszyna znajdująca się w Genewie ma za zadanie umożliwić naukowcom odkrycie tzw. boskiej cząsteczki lub antymaterii. Tymczasem rzekomo powoduje zakłócenia oraz przeplatanie się naszej rzeczywistości z inną, równoległą. A takie błędy są śladami różnic pomiędzy wymiarami. Ile w tym prawdy? Trudno ocenić. Większą część przypadków można logicznie wytłumaczyć. W odpowiedzi na tytułowe pytanie – Myszka Miki w kilku odcinkach nosiła szelki, raz nawet miała założone spodenki w kolorze niebieskim. Zdarzało się, że rysownicy zmieniali także kolor butów Mikiego, jednak dla zastrzeżenia znaków towarowych twórcy byli zmuszeni zostać przy jednym wizerunku postaci. Sytuację ze srebrną nogą robota C-3PO można wyjaśnić tym, że jego kończyna w innym kolorze działa na podobnej zasadzie jak lustro. Odbijają się w niej ciepłe barwy, dając złudzenie, że niczym się ona nie różni. Dlatego w popkulturze i umysłach rzeszy fanów uwiecznił się obraz całego złotego robota. Błędy o charakterze językowym można tłumaczyć innym brzmieniem fonetycznym, a przekształcone cytaty lepiej funkcjonują z uniwersalnym kontekstem.
Interpretacja efektu zależy od przekonań. Niemniej trudno zaprzeczyć, że figle jakie płata nam umysł, są co najmniej ciekawe.
Daria Grudziądz
dariia.grudziadz@gmail.com
Źródła:
Forum Paranormalne: www.paranormalne.pl/topic/41076-efekt-mandeli-rownolegla-rzeczywistosc-istnieje/;
Fundacja Nautilus: www.nautilus.org.pl/artykuly,3225,mandela-effect-dowodem-na-ingerencje-podroznikow-w-czasie-w-.html?id=3225&cat_id=117&fromPage=40&i=5.