Wyobraźcie sobie sytuację, w której dwie osoby grające w szachy, po skończonej rundzie wchodzą na ring i walczą ze sobą, po czym znowu wracają do partyjki szachów i tak 11 rund naprzemiennie. Właśnie tak wygląda szachoboks – dyscyplina sportowa, która łączy w sobie szachy oraz boks. To połączenie może wydawać się nieco dziwne, ale w rzeczywistości organizowane są oficjalne mistrzostwa świata w tym sporcie.
Oficjalnie uznaje się, że szachowy boks narodził się za sprawą francuskiego artysty komiksowego Enki Bilala w 1992 roku. W jednym z jego komiksów Zimny równik główni bohaterowie rywalizują o tytuł mistrza świata w szachowym boksie. Wcześniej w 1978 roku pojawiły się wzmianki o dwóch braciach Stewarcie i Jamesie Robinsonach, którzy w taki sposób rozgrywali swoje pojedynki w jednym z londyńskich klubów bokserskich. Szachoboks ze świata komiksów do rzeczywistości przeniósł holenderski performer Ipe Rubingh. Początkowo rywalizacja miała wyraz artystyczny, ale po niedługim czasie powołano Światową Organizację Szachowego Boksu. Jako swoje motto przyjęła zdanie: „Walki toczą się na ringu, a wojny na planszy”. Pierwsze oficjalne Mistrzostwa Europy odbyły się w 2005 roku, a dwa lata później po raz pierwszy rozegrano Mistrzostwa Świata.
Zasady
Całe starcie trwa łącznie 11 rund – 6 rund szachów i 5 rund boksu. Pierwsza runda to 4-minutowa rozgrywka w szachy, po jej zakończeniu następuje minuta przerwy i później runda druga, gdzie rywale walczą przez 3 minuty. Każdy z zawodników ma do dyspozycji 12 minut na rozegranie partii szachowej. Po każdej rundzie układ figur i pionów jest rejestrowany i odtwarzany w kolejnej. W innej odmianie pojedynków rundy szachowe oraz bokserskie trwają po 3 minuty, wówczas każdy z zawodników ma do dyspozycji 9 minut na rozegranie partii. W rozgrywkach kobiet i juniorów runda bokserska trwa 2 minuty. Pojedynek kończy się w momencie, gdy jednemu z zawodników zabraknie czasu na wykonanie ruchu, podda się, zostanie znokautowany, zdyskwalifikowany przez sędziego, jeżeli zauważy on, że zawodnik gra na czas. W przypadku remisu na planszy, wygrywa zawodnik, który uzyskał więcej punktów w ringu. Jeżeli również w boksie sędziowie ogłoszą remis, wówczas wygrywa zawodnik, który grał czarnymi pionkami.
Stolica szachoboksu
Szczególną sławą szachoboks cieszy się w Niemczech, a zwłaszcza w Berlinie. Właśnie w tym mieście powstał pierwszy na świecie klub boksu szachowego – Chess Boxing Club Berlin, swoje istnienie rozpoczęła Światowa Organizacja Szachowego Boksu i agencja marketingowa, która zajmuje się profesjonalnym szachoboksem – Chess Boxing Marketing GmbH. Poza Berlinem dyscyplina ta zdobyła popularność w Monachium, Kolonii, Kilonii oraz Mannheim.
Najbardziej znani zawodnicy w profesjonalnym boksie szachowym
Na początku warto wspomnieć o pierwszym zawodowcu, którym jest niemiecki arcymistrz szachowy Arik Braun. W 2006 roku zdobył tytuł mistrza świata juniorów w szachach, a w 2009 roku tytuł indywidualnego szachowego mistrza Niemiec.
Kolejnym reprezentantem jest Rosjanin Nikolay Sazhin. Już jako dziecko trenował grę w szachy, studiował matematykę na Syberyjskim Państwowym Uniwersytecie Aerokosmicznym w Krasnojarsku. Swoje pierwsze mistrzostwo świata w szachowym boksie zdobył w 2008 roku w Berlinie. Walczył wtedy w wadze półciężkiej. Później w 2013 roku w Moskwie również osiągnął to samo mistrzostwo, tylko w innej kategorii wagowej – wadze ciężkiej.
Następnym zawodnikiem jest Leonid Chernobaev z Białorusi. Swoją sportową przygodę zaczął w wieku 5 lat, za sprawą taty, który namawiał go do treningów bokserskich. Kiedy Leonid miał 6 lat, jego ojciec został powołany do rosyjskiej armii walczącej w Afganistanie, przez co całe wychowanie chłopca spadło na matkę. To dzięki niej młody Chernobaev zaczął grać w szachy. W sumie Leonid stoczył 200 pojedynków bokserskich oraz osiągnął wiele sukcesów szachowych. W 2009 roku pokonał Nikolaya Sazhina i zdobył tytuł mistrza świata wagi półciężkiej.
Niemieckim mistrzem świata w wadze średniej był Sven Rooch, który zdobył tytuł w 2013 roku, a rok później go obronił. Urodził się w sportowej rodzinie, jego brat był uznanym zawodnikiem jednego z niemieckich klubów bokserskich – Radeberger Box Union. Jako młody chłopak poszedł w ślady swojego brata i zaczął trenować boks, a oprócz tego szachy. Na co dzień pracuje jako strażak w Berlinie.
Szachoboks ma również polski akcent. Najlepszym zawodnikiem był Paweł Dziubiński, który w 2006 roku pokonał Franka Stoldta, jednak mimo tego zwycięstwa nie został zaproszony na mistrzostwa świata w 2007 roku.
Trzeba przyznać, że szachoboks to nietypowa dyscyplina sportowa, jednak nie jest tak łatwo zostać zawodowcem. Trzeba posiadać duże umiejętności gry w szachy, zajmować odpowiednio wysokie miejsce w rankingu szachowym, a także wziąć udział w przynajmniej 50 amatorskich walkach bokserskich lub innych sztukach walki. Sport ten udowadnia, że należy dbać zarówno o rozwój umysłowy, jak i fizyczny.
Autor: Piotr Szymczyk
Źródła:
J. Sobótka: Szachowy boks (www.mlodytechnik.pl/eksperymenty-i-zadania-szkolne/szachy/30610-szachowy-boks).
Foto:
(www.commons.wikimedia.org/wiki/File:Schachboxen1.jpg) WCBO, CC BY 3.0 DE <https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/de/deed.en>, via Wikimedia Commons.